جایگاه فاخر نظام درمان ایران در بین کشورهای منطقه و پیشینه فرهنگی و تاریخی مشترک بین ایران و ارمنستان می‌تواند در سطح گسترده به جذب گردشگران سلامت از ارمنستان منجر شود.
جمهوری ارمنستان در قفقاز جنوبی به عنوان همسایه ایران حدود سه میلیون نفر جمعیت دارد. این کشور استقلال یافته از شوروی سابق از نظر امکانات بهداشتی و درمانی همچنان با استانداردهای جهانی فاصله دارد. با توجه به توان بالای نظام سلامت ایران، کشور ما در صورت برنامه‌ریزی بهتر می‌تواند در سطح گسترده به جذب گردشگران سلامت از ارمنستان امیدوار باشد.
به گزارش خبرگزاری گردشگری سلامت ایران، یکی از عمده مشکلات جذب گردشگران سلامت از ارمنستان را باید استاندارد نبودن مسیرهای ارتباطی بین ایران و ارمنستان دانست. به طور مثال، جاده زمینی بین «ایروان» در ارمنستان و منطقه مرزی «نوردوز» در ایران از وضعیت کیفی مناسبی برخوردار نیست و تردد از این جاده پرخطر برای خیلی از مسافران، آزاردهنده است.
از سوی دیگر، پرواز مستقیم از شهرهای ارمنستان به بسیاری از شهرهای گردشگرپذیر ایران وجود ندارد. همچنین مسیر تردد قطار از شهرهای ارمنستان به ایران نیز تعریف نشده است.
مجموع این شرایط موجب شده است که فرآیند جذب گردشگران سلامت از ارمنستان با چالش‌های جدی همراه باشد. برای رفع این چالش‌ها، اراده دو کشور برای بهبود راه‌های ارتباطی بین شهرهای ارمنستان و ایران می‌تواند یک گام جدی برای جذب گردشگران سلامت از ارمنستان باشد.
نگاهی به وضعیت نظام بهداشت و درمان در ارمنستان
اگرچه در طی سال‌های اخیر، پیشرفت‌هایی در ساختار نظام سلامت ارمنستان حاصل شده، اما واقعیت این است که همچنان عمده زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در ارمنستان از دوران شوروی سابق به یادگار مانده است.
کشور ارمنستان حدود ۸۲ بیمارستان شامل ۵۹ بیمارستان دولتی و ۲۳ بیمارستان خصوصی دارد. حدود ۳۰ درصد تخت‌های بیمارستانی در این کشور در اختیار بخش خصوصی است. همچنین به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در این کشور، حدود ۵۷ پزشک عمومی فعالیت دارند.
شاخص امید به زندگی در این کشور حدود ۷۱ سال و میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان زیر پنج سال در این کشور نیز حدود ۱۳ کودک به ازای هر هزار کودک است. شاخص مرگ و میر در بین بزرگسالان نیز حدود ۱۷۶ مرگ به ازای هر هزار نفر جمعیت است.
اگرچه این آمارها نشان می‌دهد که شاخص‌های سلامتی در کشور ارمنستان، اوضاع وخیمی ندارد، اما نظام سلامت این کشور در چند بخش با مشکلات جدی مواجه است. درمان تخصصی و فوق تخصصی بیماری‌های صعب العلاج در کشور ارمنستان از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و تجهیزات پزشکی مورد استفاده در مراکز درمانی این کشور نیز هنوز با استانداردهای جهانی فاصله دارد.
این مشکلات باعث شده است که بسیاری از بیماران ارمنستانی برای مداوای بیماری‌های سخت به کشور روسیه مسافرت کنند.
کشور ارمنستان حدود ۸۲ بیمارستان شامل ۵۹ بیمارستان دولتی و ۲۳ بیمارستان خصوصی دارد
شبکه بهداشت و درمان در روستاهای ارمنستان نیز اوضاع مساعدی ندارد و بسیاری از ساکنان روستاها در این کشور، دسترسی راحتی به خدمات درمانی ندارند. اگرچه در طی سال‌های اخیر، تلاش‌های زیادی برای اصلاح نظام سلامت ارمنستان انجام شده است و مثلا متولیان بهداشت و درمان در این کشور تلاش دارند که بیمه درمانی اجباری را برای همه شهروندان فراهم کنند، اما مجموعه این اصلاحات در نظام سلامت ارمنستان با کندی پیش می‌رود.
مراکز درمانی ایران می‌تواند مقصد بیماران ارمنستانی باشد
در چند سال اخیر، معاهده‌های متعددی ببن ایران و ارمنستان در حوزه بهداشت و درمان به امضا رسیده است. حدود چهار سال قبل بود که تفاهم‌نامه همکاری در زمینه بهداشت و سلامت عمومی به امضای ایران و ارمنستان رسید.
بر این اساس قرار شد که مجموعه‌های پزشکی مشترک در ایروان پایتخت ارمنستان تاسیس شود. همچنین گسترش همکاری بخش‌های خصوصی دو کشور در زمینه تولید دارو به منظور توسعه صادرات به بازار ۱۷۰ میلیون نفری منطقه اوراسیا، گسترش همکاری‌ها در ارتباط با مبادله کادر پزشکی، تولید دارو و مبارزه با بیماری‌های واگیر و غیر واگیر از جمله مفاد این تعهدات مشترک بود که البته خیلی از آنها هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.
نکته مغفول مانده در پازل همکاری ایران و ارمنستان در حوزه سلامت، بحث توریسم درمانی است. در این بخش، ایران می‌تواند یک مقصد مهم درمانی برای بیماران ارمنستانی باشد، اما به دلیل سابقه طولانی جدی نگرفتن بحث توریسم درمانی در ایران، کمبود شرکت‌های تسهیلگر قانونی در این صنعت و نبود برنامه‌ریزی کارشناسی نتوانسته‌ایم که در بحث جذب گردشگران سلامت از ارمنستان چندان موفق باشیم.
با توجه به اینکه سطح دانش و تجربه پزشکان ایرانی، یک سر و گردن از کشورهای منطقه بالاتر است و همچنین ایران در زمینه درمان بیماری‌های صعب العلاج، توان بالاتری نسبت به کشور ارمنستان دارد، بنابراین جذب گردشگران سلامت از ارمنستان در سایه برنامه‌ریزی بهتر می‌تواند در سطح گسترده اتفاق بیفتد. باید در نظر داشت که حتی هزینه‌های درمان تخصصی در ایران نیز کمتر از کشور ارمنستان تمام می‌شود که همین موضوع هم می‌تواند بیماران ارمنستانی را برای سفر به ایران ترغیب کند.
نکته مهم دیگر اینجاست که متولیان نظام سلامت در ارمنستان نیز از توان بالای بخش بهداشت و درمان در ایران کاملا آگاه هستند که این نقطه قوت نیز روند جذب گردشگران سلامت از ارمنستان را تسهیل می‌کند. به طور مثال، چندی قبل نیز دکتر آرمن مرادیان، وزیر بهداشت ارمنستان در دیدار با مقامات ایرانی تصریح کرد که «نظام سلامت ایران یکی از نظام‌های پیشرفته درسطح جهان است.»
از سوی دیگر، دولت‌های ایران و ارمنستان نیز مشکل سیاسی با یکدیگر ندارند، لغو روادید بین این دو کشور وجود دارد و مردم ایران و ارمنستان هم از پیشینه فرهنگی و تاریخی مشترکی برخوردار هستند که این عوامل نیز می‌تواند به جذب گردشگران سلامت از ارمنستان شتاب ببخشد.
