بر اساس آمارها، خراسان رضوی تا قبل از شیوع ویروس کووید ۱۹ قطب گردشگری سلامت بود که حالا به دلیل شیوع این بیماری، سلامتی خود را در این صنعت ازدست‌داده است.
در طول سال بنا بر آمارهای رسمی گردشگران سلامت از ۵۶ ملیت مختلف در مشهد پذیرش می‌شوند که بیشتر آن‌ها به ترتیب از کشورهای عراق، افغانستان، بحرین، ترکمنستان، پاکستان و کویت هستند.
حالا وقتی در آخرین جلسه ستاد مقابله با کرونا مسئولان تصمیم می‌گیرند تا معدود پروازهای خارجی از مبدأ عراق و افغانستان را هم لغو کرده و از ورود آن به خراسان رضوی جلوگیری کنند از این تصمیم می توان به حال و هوای گردشگری سلامت و وضعیت آن در این استان پی برد!
خراسان رضوی قطب گردشگری سلامت
خراسان رضوی تا قبل از شیوع کرونا سالانه بیش از سی میلیون نفر زائر و گردشگر داخلی و حدود سه و نیم میلیون گردشگر خارجی، میزبانی می‌کرد و به‌عنوان قطب اول کشور در حوزه گردشگری به‌حساب می‌آمد.
۱۲ بیمارستان در خراسان رضوی شامل بیمارستان‌های رضوی، جوادالائمه، بنت‌الهدی، سینا، مهر، طالقانی، پاستور، اکبر، امام رضا، قائم، آریا و امام زمان و ۴ مرکز جراحی دارای مجوز پذیرش گردشگر سلامت یا دپارتمان پذیرش بیماران بین‌الملل (IPD) هستند و چهار بیمارستان و چهار مرکز جراحی محدود دیگر نیز در حال گذراندن مراحل نهایی جهت اخذ مجوز مربوطه هستند.
بنا بر اظهارات رئیس انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت خراسان رضوی تعداد ۱۰۰۰ پزشک و افزون بر ۲۰ کلینیک پوست و مو و ۴۴ شرکت گردشگری سلامت در استان خراسان رضوی در حال فعالیت‌اند و گردشگران سلامت از ۵۶ ملیت مختلف خصوصاً از کشورهای عراق ، افغانستان، بحرین، ترکمنستان، کویت، پاکستان، عربستان، عمان، تاجیکستان ، قطر، آذربایجان به مشهد سفر می‌کنند که بیشترین میزان گردشگران ورودی به شهر مشهد از کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و پاکستان هستند که بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد بیماران را اتباع عراقی و افغانستانی تشکیل می‌دهند که باید از این ظرفیت گسترده برای توسعه گردشگری سلامت در استان خراسان رضوی بهره برد.
اکثر درخواست‌ها و مراجعات گردشگران سلامت در استان جهت استفاده از خدمات متنوع و متعدد درمانی شامل جراحی قلب باز، جراحی عروق، جراحی عمومی، ارتوپدی، خدمات پوست، مو و زیبایی، خدمات دندانپزشکی، زنان و نازایی و … است.
طبق آمار منتشره تعداد گردشگران سلامت که در سال ۱۳۹۸ برای دریافت خدمات تشخیصی و درمانی سرپایی در مطب‌ها و سایر مراکز درمانی مشهد مراجعه کردند حدود ۱۵۰ الی ۲۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود که افزون بر ۲۲ هزار گردشگر سلامت نیز در مراکز بیمارستانی و مراکز جراحی محدود زیرپوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد بستری‌شدند.
ایجاد امکانات هوشمند در صنعت گردشگری سلامت
رئیس انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار از اقدامات بسیاری برای بهبود شرایط پذیرش این بیماران در استان خبر می‌دهد و به ما می‌گوید: در این مسیر گام‌های خوبی را برداشتیم که در حال حاضر به دلیل شیوع کرونا با دوره رکود مواجه شدیم.
حسین نیکونام در این رابطه اذعان می‌کند: ازآنجایی‌که با توجه به شرایط کرونا ضرورت داشت تا اطمینان حاصل شود تا گردشگران سلامتی که وارد کشور می‌شوند ناقل بیماری کرونا نباشند و از طرفی به بیماران نیز بایستی اطمینان داده می‌شد که در فضایی سالم و ایمن می‌توانند پیگیر امور مربوط به درمان خود باشند لذا بدین منظور پروتکل‌های بهداشتی ویژه ورود گردشگران خارجی سلامت در استان تهیه و به تهران ارسال کردیم.
وی می افزاید: البته در این بین موفق شدیم تا سامانه جامع مدیریت گردشگری سلامت در استان را راه‌اندازی کنیم.
وی اظهار می‌کند: از اقدامات مهم در حوزه گردشگری سلامت همچنین صدور مجوز تأسیس انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت استان خراسان رضوی در سال ۱۳۹۸ به‌عنوان اولین انجمن حرفه‌ای کشور، از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی بود.
نکونام بابیان اینکه این انجمن یک تشکل غیرانتفاعی، غیرسیاسی و دارای شخصیت حقوقی با استقلال مالی است به ما می گوید: به‌منظور حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی ذینفعان گردشگری سلامت، همکاری و همیاری با دستگاه‌های اجرایی سازمان‌ها و مجموعه‌های دولتی و فعالان بخش خصوصی ذی‌ربط در جهت پیشبرد اهداف گردشگری سلامت و نیز بهبود وضع اقتصادی اجتماعی اعضاء تأسیس شد.
وی از دیگر اقدامات مهم این حوزه ایجاد سایت جامع اطلاع‌رسانی به‌منظور آشناسازی گردشگران با ظرفیت‌های پزشکی و درمانی و پیراپزشکی کشور و ارائه خدمات گردشگری سلامت در ایران به زبان‌های مختلف دنیا عنوان کرده و می‌افزاید: یکی از بخش‌های مهم آن سامانه جامع مدیریت ورود و خروج گردشگران سلامت خارجی است که در سایت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خراسان رضوی و همچنین سایت انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت استان خراسان رضوی راه‌اندازی شده است.
رئیس انجمن حرفه‌ای گردشگری سلامت خراسان رضوی در این رابطه به ما می‌گوید: این سامانه باهدف مدیریت امنیت تبادل اطلاعات بر روی سرورهای امن وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و انتقال تبادلِ اسناد و مدارک بین نمایندگان خارجی و داخلی شرکت‌های گردشگری سلامت و مراکز درمانی دارای مجوز پذیرش گردشگر خارجی راه‌اندازی شد.
وی اظهار می‌کند: بخشی از این اقدامات جهت شفاف‌سازی و دیجیتالی کردن فعالیت‌های متصدیان این حوزه است که تمامی مراحل ثبت‌نام و دریافت مدارک پزشکی و هویتی افراد و همچنین اطلاعات تمامی شرکت‌های گردشگری سلامت ایرانی مستقر در استان و طرف‌های خارجی این شرکت‌ها در کشورهای مبدأ در سامانه ثبت می‌شود و فرآیند ورود گردشگران خارجی سلامت از زمان ورود و خروج ، اقدامات درمانی انجام شود.
نکونام می‌گوید: با این سامانه در هر مرحله ، طول دوره درمان و…در آن ثبت می‌شود و همچنین از مزیت‌های دیگر سامانه، امکان نظارت و دریافت گزارش‌های دقیق فعالیت بخش خصوصی درزمینهٔ گردشگری سلامت است و چنانچه کاملاً عملیاتی شود می‌تواند طرح مبدأ به مبدأ را در حوزه گردشگری سلامت پیاده و فرآیندهایی برای آن تعریف کند به‌طوری‌که تمام اقدامات گردشگر از زمان ورود و درمان تا لحظه خروج از کشور را پیگیری و رصد کند.
وی تبلیغات و بازاریابی، ساماندهی تعرفه‌ها و تدوین و تکمیل پروتکل‌های بهداشتی زائران و گردشگران خارجی سلامت در استان از دیگر اقداماتی می داند که موردتوجه جدی قرارگرفته است.
بی‌رغبتی حضور گردشگران سلامت
در حالی که خراسان رضوی تا پیش از کرونا و همچنین در خلال شیوع این بیماری در حال تدارک برای پذیرایی ایمن از میهمانان خارجی بوده است اما معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی از بی‌رغبتی مسافران خارجی به این استان خبر می‌دهد.
یوسف بیدخوری در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: وقتی کشورهای همسایه وضعیت نامطلوب و قرمز ایران را دیدند لذا اشتیاقی برای سفر به این کشور حتی برای طول دره درمان پیدا نمی‌کنند.
وی با اشاره به آمار بالای گردشگران خارجی و همچنین حوزه سلامت در طی سال‌های گذشته اذعان می‌کند: تا پیش‌ازاین تعداد ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر گردشگر خارجی به استان ما وارد می‌شدند که در حال حاضر در خوش‌بینانه‌ترین حالت این آمار به ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار نفر گردشگر خارجی هم نمی‌رسد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی می‌گوید: همان‌طور که در شهر مشهود است چند وقتی است که مسافران کشور کویت دیگر در مشهد حضور ندارند.
بید خوری اظهار می کند: البته سفرهای خارجی به مشهد ممنوع شده و از کشورهای همسایه هیچ سفر خارجی به مشهد انجام نمی‌شود تا وضعیت کرونا بهبود یابد.
وی بابیان اینکه گردشگران خارجی که به استان ورود پیدا می‌کردند یا ویزای درمانی و یا ویزای تجاری دریافت می‌کردند می‌افزاید: بااین‌حال اگر فضای بین‌المللی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس بهبود یابد و در ارتباطات جدید با کشور عربستان در دولت جدید به نتیجه برسد، ظرفیت بسیار بالایی برای خراسان رضوی ایجاد خواهد شد که مستلزم وجود واحدهای اقامتی متناسب با نوع گردشگر است.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی همچنین ابراز امیدواری می‌کند که با واکسیناسیون عمومی در ایران و سایر کشورهای همسایه امید می‌رود که وضعیت این بیماری بهبودیافته و باری دیگر شاهد پویایی این صنعت باشیم.
وی یادآور می‌شود، تا پیش‌ازاین برخی هتل‌ها که اغلب مسافران آنان گردشگران خارجی هستند، قراردادهایی منعقد کردند که ظرفیت اشغال آنان تکمیل‌شده و حتی به دنبال فضای جدید بودند.
