گردشگری سلامت، گردشگری و سلامت نیست، گردشگری برای سلامت است. اینکه فردی با هدف بهبود سلامت خود، انجام عمل جراحی درمانی یا زیبایی یا دریافت سایر خدمات سلامت و تندرستی به کشور دیگری سفر کند!
واضح است که انجام مراقبتهای پزشکی در کشوری دیگر در ارتباط مستقیم با فعالیتهای گردشگری است. چرا که بیمار به محیط فرهنگی جدیدی وارد شده و تمایل به بازدید از شهر و جاذبههای توریستی و تفریح و خرید سوغاتی دارد.
سازمان جهانی گردشگری، گردشگری سلامت را اینگونه تعریف میکند:
استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آبهای معدنی، آبوهوا یا مداخلات پزشکی) منجر میشود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد-که بیش از ۲۴ ساعت فاصله دارد- به طول میانجامد.
گردشگری سلامت را میتوان از جهات مختلف طبقهبندی کرد. در اولین طبقهبندی، این نوع سفر در سه نوع برونمرزی، ورودی و داخلی دستهبندی میشود.
نوع اول (برونمرزی) زمانی اتفاق میافتد که بیماران برای دریافت معالجه پزشکی از کشور خود به یک کشور خارجی سفر میکنند. نوع دوم (ورودی) شامل مهاجرانی است که از یک کشور خارجی به کشور میهن میروند. نوع سوم (داخلی) به بیمارانی که به قسمت دیگری از کشور خود سفر میکنند اطلاق میشود. در این شیوه هیچ سفر بینالمللی اتفاق نمیافتد.
توریسم سلامت همچنین براساس اینکه فرد بهدنبال چه نوع خدمتی است نیز در زیرشاخههای زیر میگنجد:
گردشگری پزشکی (Medical Tourism)
گردشگری پزشکی رایجترین و حساسترین زیرشاخه گردشگری سلامت است، زیرا به طور مستقیم با جان و سلامت گردشگر ارتباط دارد. این نوع از سفر برای درمان بیماری، انجام عمل جراحی و یا چکآپ سلامت گردشگر در کلینیکها و بیمارستانهای کشور مقصد انجام میگیرد.
وجود پزشکان متبحر و با تجربه، سابقه علم پزشکی، وجود زیرساختهای درمانی و نظارتی، وجود بیمارستانها و کلینیکهای استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به روز، همچنین وجود قوانین و نظارتهای پزشکی جزو زیرساختهای مهم درمانی یک کشور به شمار میروند و در جذب این دسته از گردشگران سلامت بسیار موثرند.
گردشگری طبیعت درمانی (Curative Tourism)
سفر به کشورهای دارای منابع درمانی طبیعی مانند چشمههای آب گرم، دریاچه نمک، لجن طبی، محیط زیست پاک و آفتاب درخشان، در شاخهی گردشگری طبیعت درمانی میگنجد.
در این نوع سفر، بیماران پوستی، تنفسی، روماتولوژی و عضلانی برای ماساژ طبی، حمام گیاهی و همچنین گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عملهای جراحی به این مناطق سفر میکنند.
گردشگری تندرستی (Wellness Tourism)
در گردشگری تندرستی، گردشگر برای رهایی از تنشهای زندگی روزمره و به دنبال کسب آرامش راهی سفر میشود. معمولاً این دسته از گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهرهمندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی و آلودگیهای زندگی شهری هستند.
گردشگران تندرستی برای دریافت خدمات متنوعی از جمله آمادگی جسمانی و ورزش، درمانهای زیبایی، رژیم غذایی سالم و مدیریت وزن، آرامش و کاهش استرس، مراقبه، یوگا و آموزشهای مرتبط با سلامت سفر میکنند.